Parasına değer kazandırmak isteyen insanların bu konuda tercih ettiği yöntemlerden biri de yatırım araçlarını kullanmak oluyor. Bu kapsamda da elbette en karlı yatırım araçları nelerdir ya da en iyi yatırım aracı hangisidir gibi sorulara cevaplara aranmaya başlanıyor. Kim ya da hangi platform olursa olsun bir yatırım aracına en iyi bu demesi mümkün değildir. Çünkü tam bu noktada çok başka kriterler devreye girmeye başlar. Yatırım yapacak olan kişi o yatırım aracı hakkında ne kadar bilgiye sahip, bu yaptırımdan ne gibi bir kar beklentiniz var? Hangi derece risk alabilir misiniz? işte bunun gibi faktörler yatırım aracı seçimi konusunda kişileri, kurumları yönlendirmektedir.
Yatırım araçları hakkında yeterli teknik, pratik ve teorik bilgisi olmayan kişiler yatırım araçlarına yatırım yaparken oldukça çekingen davranıyorlar. Burada bir diğer faktör ise oldukça fazla yatırım aracının bulunması ve bunun beraberinde kafa karışıklığı getirmesidir. Bu kafa karışıklığı ile de insanlar neye yatırım yapacağım kafam karışıyor, tercih yapamıyorum diye haklı bir serzenişte bulunuyor.
Bu makalede sizelere en yaygın olarak kullanılan yatırım araçlarının neler olduğu, bunların ne gibi riskler barındırdığı, çalışma mantıkları, getirilerinin ne gibi seviyelerde olacağı gibi birçok konu üzerinden durulmuştur. Bütün bunları göz önüne alarak siz de kendiniz için en iyi ve en karlı yatırımın hangisi olacağını bulabilirsiniz.
1. Yatırım Aracı: Hisse Senedi
Hisse senetleri hemen hemen herkesin minimum 1 defa duyduğu oldukça popüler bir yatırım aracıdır. Hisse senedi satın almak demek herhangi bir şirkete satın aldığınız oranda ortak olmak demektir. Bundan dolayı da eğer zararda olan ya da zarara doğru bir gidişatı olan bir şirketten hisse senedi satın alırsanız muhtemelen siz de bu işten şirketle beraber zarar edersiniz. Bu sebepten ötürü iyi şirketlerden hisse senedi almanız faydanıza olacaktır.
asfasfasfasf
Ülkedeki şirketlerin birçoğu, örneğin Türk Hava Yolları, Arçelik, İş Bankası, Turkcell ve Tüpraş, halka açıktır. Yani bu ve bunlar gibi birçok şirketin hisselerini alabilirsiniz.
Bununla birlikte sadece Türkiye’deki şirketlerle sınırlı değilsiniz, yurt dışı borsalarda işlem gören Apple, General Motors ya da Amazon gibi şirketlerin hisselerini de alabilirsiniz.
Bir hisse senedi satın aldığınızda, fiyatın yükseleceği beklentisiyle alım yapıyorsunuz. Böylelikle fiyat yükseldiğinde kar için satabilirsiniz. Tabii ki en büyük risk, hisse senedi fiyatının düşmesi ve bu durumda da para kaybetmenizdir.
Bu nedenle bir hisse senedi satın almadan önce hissesini satın almak istediğiniz şirketi yeteri kadar araştırmalısınız. Bu konuda daha fazlasını öğrenmek istiyorsanız, hisse senedi nasıl araştırılır adlı makalemize bakabilirsiniz.
Ayrıca borsa uzun vadeli düşünülmesi gereken bir yatırım aracıdır. Bunun temel nedeni hisse senetlerini en kötü zamanda satmak zorunda kalmamanızdır. Borsaya ayırdığınız paraya beş yıldan daha kısa sürede ihtiyacınız olacaksa kısa vadeli yatırım araçları sizin için daha uygun olabilir. Daha fazlasını hisse senedi nasıl alınır makalesinde bulabilirsiniz.
2. Tahviller
Bir tahvil satın aldığınızda, aslında bir yere borç veriyorsunuz. Genel olarak, bu bir şirket ya da devlet olabilir. Şirketler kurumsal tahvil ihraç ederken, devletler de devlet tahvili ihraç ederler.
Tahvilleri, önceden belirlenmiş bir süre boyunca tutmanız gerekir. Süre dolduğunda, tahvil için harcadığınız parayı geri alıyor ve belirli bir faiz getirisi elde etmiş oluyorsunuz. Yani, önceden belirlenmiş bir sürede geri almak üzere borç para veriyorsunuz ve zamanı geldiğinde hem verdiğiniz borç parayı geri alıyor hem de bunun karşılığında bir getiri elde ediyorsunuz.
Tahvillerin geri dönüş oranı, hisse senetlerinden çok daha düşüktür, ancak tahviller hisse senetlerine nazaran düşük risklidir. Elbette yine bazı riskler var. Mesela tahvil satın aldığınız şirket ya da devletin temerrüte düşmesi gibi.
3. Yatırım Fonları
Yatırım fonları, tasarruflarını farklı türlerdeki para ya da sermaye piyasası araçlarında değerlendirmek isteyen birçok yatırımcıdan para toplanarak oluşturulan yatırım araçlarıdır.
Yatırım fonları aktif ya da pasif olarak yönetilebilir.
Aktif olarak yönetilen bir fonun, toplanan paraların hangi para veya sermaye piyasası araçlarında değerlendirilmesi gerektiğine karar veren bir fon yöneticisi bulunur. Fon yöneticileri, değeri artacak yatırımları seçerek yatırımcıların en yüksek getirilere ulaşmasını hedeflerler.
Pasif bir şekilde yönetilen fon, Türkiye’de BIST 30 ya da yurt dışında S&P 500 gibi büyük borsa endekslerini izler.
Bazı yatırım fonları sadece hisse senetlerine, bazıları sadece tahvillere, bazıları da ikisinin bir karışımına ya da daha fazlasına yatırım yapar. Yatırım fonlarında seçenekler boldur ve hemen her yatırımcı için uygun olabilecek bir fon mutlaka vardır.
Yatırım fonlarına ilişkin A’dan Z’ye detaylı bir rehber hazırlamıştık. Bu yatırım fonları rehberinde, yatırım fonlarının mantığını kavrayabilir, fon türlerini keşfedebilir, getirilerinizi maksimuma çıkaracak yolları ve daha fazlasını öğrenebilirsiniz.
Yatırım fonları, yatırım yaptıkları yatırım araçlarına bağlı olarak, belirli riskler taşıyabilirler. Ancak yatırımlar doğal olarak çeşitlendirilmiş olduğundan risk azdır.
4. Tasarruf Hesapları
Tasarruf hesapları çok düşük riske sahip yatırımlardır. Bir bankaya, önceden belirlenmiş bir vade boyunca belirli bir miktarda para verirsiniz. Bu süre sona erdiğinde, paranızı ve önceden belirlenmiş miktardaki faiz getirisini geri alırsınız. Vade süresi ne kadar uzun olursa, faiz oranı ve haliyle getiri o kadar yüksek olacaktır.
Tasarruf hesapları için büyük riskler söz konusu değildir. Üstelik tasarruf hesaplarındaki paranızın 100 bin TL’ye kadar olan kısmı devlet güvencesi altındadır. Yani bankanız batsa bile tasarruflarınızın 100 bin TL’ye kadar olan kısmı devlet tarafından karşılanacaktır.
Bununla birlikte, tasarruf hesabınızın vadesi boyunca paraya ihtiyacınız olmayacağından emin olmalısınız, çünkü erken para çekme işlemleri faiz getirisinden maksimum düzeyde yararlanmanıza engel olabilir.
Ayrıca para çekmeniz gerektiğinde vade bozma problemi yaşamayacağınız bankalardan tasarruf hesapları da açabilirsiniz. Bu hesaplar son yıllarda ülkemizde bir hayli yaygın.
5. Bireysel Emeklilik
Birikim yapmanız ve birikimlerinizi yatırımlarla değerlendirmeniz için hayata geçirilmiş bir sistem olan bireysel emeklilik, yapacağınız düzenli birikimleri kolayca yatırımlara dönüştürmenize ve geleceğinizi güvence altına almanıza yardımcı oluyor.
Sistemde, katkı paylarınız profesyonel fon yöneticileri tarafından emeklilik fonlarında yönetiliyor. Hem katkı payı tutarını hem de katkı paylarınızın değerlendirilmesini istediğiniz emeklilik fonlarının seçimi size bırakılıyor.
Örneğin, katkı paylarınızın bir kısmını hisse senetlerinde, bir kısmını altın gibi emtia ürünlerinde ya da para veya diğer sermaye piyasası araçlarından oluşturulan yatırım fonlarında değerlendirmeniz mümkün olabiliyor.
Üstelik bireysel emeklilik sistemi, devlet katkısı ve vergi muafiyeti gibi ek avantajlara da sahip. Vergi mükellefi olmanız gerekmediği gibi, ödediğiniz katkı paylarına ek %25 devlet katkısı alabiliyorsunuz. Bu sayede en az çaba ile birikim ve yatırım yapmanız mümkün olabiliyor.
6. Emtialar
Emtialar satın alabileceğiniz fiziksel ürünlerdir. Bunlar mısır, arpa ve buğday gibi tarımsal ürünler veya petrol, kömür veya güneş enerjisi gibi enerji ürünleri olabilirler. Altın ve gümüş gibi değerli metaller yatırımcıların en yaygın olarak tercih ettikleri emtia ürünlerinden bazılarıdır.
Emtialar, yatırıma konu ürün fiyatlarının hızlı bir şekilde düşmesi riskini beraberinde getirir. Örneğin, politik eylemler, petrol gibi bir şeyin değerini büyük ölçüde değiştirebilirken, hava durumu tarımsal ürünlerin değerini etkileyebilir.
Emtiaları aracı kuruluşlardan doğrudan alabilirsiniz. Veya yatırım fonları aracılığıyla da emtialara yatırım yapabilirsiniz.
7. Opsiyonlar
Opsiyonlar yatırımcıya önceden belirlenmiş bir tarih itibariyle yine önceden belirlenmiş bir fiyattan başka bir menkul değeri alıp satma hakkını veren satılabilir menkul değerlerdir.
Opsiyonların temelinde tahminler ve haliyle bahis mantığı yatar. Mesela elinizde bir opsiyon bulunuyorsa, buna söz konusu menkul değerin fiyatının tahmininize göre aşağı ya da yukarı hareket edeceğine bahse giriyorsunuz demektedir.
Opsiyon sahipleri, tarihler en başından belli olduğu için, fiyat hareketlerini opsiyon bitimine kadar umursamazlar. Bitim tarihinde tahmin doğru çıkarsa bundan kar elde edilir. Tahmin yanlış olduğunda da bu, yatırımcının zarar ettiği anlamına gelir.
Opsiyonlar genelde hisse senetleri ile ilişkilendirilirler, ancak hisse senedi opsiyonları dışında her tür menkul değer için opsiyonlar söz konusu olabilmektedir. Opsiyonlar oldukça gelişmiş bir yatırım tekniğinidir ve riski yüksektir.
8. Borsa Yatırım Fonları
Borsa yatırım fonları (ETF’ler), belirli bir piyasa endeksini izleyen yatırım araçlarıdır. Bir fon şirketi aracılığıyla satın alınan yatırım fonlarının aksine, ETF’ler borsalardan alınıp satılmaktadır.
ETF’ler genellikle yeni yatırımcılara önerilmektedir, çünkü bireysel hisse senetlerinden daha fazla çeşitlilik sağlarlar. ETF’ler sizin için de en iyi yatırım aracı olabilir. Geniş bir endeksi izleyen bir ETF seçerek riski daha da azatlamanız mümkün olabilir.
9. Gayrimenkuller
Gayrimenkul yatırımları çoğu zaman somuttur. Çünkü daire, villa ya da arsa gibi görebildiğiniz bir toprak parçası ya da mülk satın alırsınız. Gayrimenkul yatırımları uzun vadede genellikle iyi yatırımlar arasında konumlandırılır.
Gayrimenkullerden uzun vadelerde iyi getiriler elde edilebilir. Bunun için farklı iki yol bulunur. Örneğin bir gayrimenkul satılarak kar edilebilir ya da kiraya verilerek kira geliri elde edilebilir.
Gayrimenkul alıp çok geçmeden satar ve kar elde ederseniz veya mülkü hemen kirasını zamanında ödeyen dürüst bir kiracıya verirseniz, hem nakit akışı yaratıp hem de kar edebilirsiniz.
10. Alternatif Yatırımlar
Alternatif yatırımlar, hisse senetleri, tahviller ya da para gibi geleneksel yatırım türlerinden biri olmayan farklı varlıklara yapılan yatırımlardır. Günümüzde alternatif yatırımlar denince akla ilk olarak kripto para birimleri geliyor.
Kripto para birimleri oldukça yeni bir yatırım seçeneğidir. Bitcoin en ünlü kripto para birimi olsa da daha fazlası da vardır. Kripto para birimleri, devlet desteği olmayan dijital para birimleridir. Onları kripto para birimi borsalarından alıp satabilirsiniz.
Kripto para birimleri genellikle sert dalgalanmalar yaşar ve bu da onları çok riskli bir yatırım haline getirir.
Genel olarak toparlamak gerekirse, aralarından seçim yapabileceğiniz çok fazla yatırım aracı bulunuyor ve her biri farklı risk ve getiriler sunuyor. Bazıları yeni başlayanlar için mükemmel, bazıları ise daha fazla deneyim gerektiriyor. Bilgi, beklenti ve riskleri göz önüne bulundurarak kendiniz için en karlı ve en iyi yatırım aracını seçebilirsiniz.